Kritiek op je werk; heb jij daar als HSP-er moeite mee om mee om te gaan? Iemand die hoogsensitief is kan tegen verschillende punten aanlopen in zijn of haar leven, zo ook op het werk. Kritiek krijgen is iets wat heel normaal is, als het tenminste gaat om eerlijke en opbouwende kritiek. Een mens maakt nu eenmaal fouten, het is zelfs de enige manier waarop we leren.
Dat wil niet zeggen dat je je gewoon over de kritiek heen moet zetten. Zo werkt het nu eenmaal niet voor een HSP-er. In dit blog kun je lezen waarom een hooggevoelig persoon moeite heeft met kritiek en waarom het goed functioneren op de werkvloer in de weg kan zitten. Natuurlijk geef ik je ook enkele tips hoe je met kritiek om zou kunnen gaan.
Waarom is kritiek lastig voor een HSP-er?
Slechts 20% van de bevolking is hoogsensitief, HSP-ers worden daarom vaak als anders bestempeld en daardoor ook regelmatig bekritiseerd. Dit kan tot gevolg hebben dat HSP-ers zich onbegrepen voelen of het gevoel hebben dat ze een buitenstaander zijn. Dit kan een negatief gevolg hebben voor jouw zelfrespect, hierdoor wordt kritiek nog lastiger om mee om te gaan. Als je hooggevoelig bent, dan heb je waarschijnlijk je hele leven gehoord dat je niet goed genoeg of juist te veel van iets bent; te emotioneel, te gevoelig, te stil, te langzaam, niet flexibel, enzovoort. Het gevolg hiervan is dat je er alles aan doet om erbij te horen. Als je dan nog kritiek krijgt dan komt het vaak aan als een mokerslag.
Een gevoelig zenuwstelsel
Het zenuwstelsel van een hoogsensitief persoon is gevoeliger. Bij HSP-ers komen alle indrukken veel harder binnen. Een conflict zoals kritiek is daarom ook zeer intensief. Voor HSP-ers is kritiek vaak luid, hard en komt extremer over dan degene die het zegt, bedoelt.
HSP-ers voelen alles veel intenser, ze denken uitgebreid na over de betekenis van kritiek en de emoties van een ander worden erg goed opgepikt. Hooggevoelige mensen kunnen niet alleen hun eigen pijn goed voelen, ze zijn ook zeer empathisch. Hierdoor krijgt de HSP-er veel indrukken binnen. Het is dan ook logisch dat er vaak voor gekozen wordt om conflicten te vermijden.
Waarom zit kritiek op de werkvloer in de weg?
Hooggevoelige mensen zijn meesters in het opvangen van subtiele signalen en details in hun omgeving. Je kunt dan denken aan verlichting in een kamer, maar ook aan lichaamstaal. Dit is een eigenschap die ontstaan is om gevaren op te merken. Het kan echter een nadeel zijn als HSP-ers niet realiseren dat niet iedereen beschikt over deze eigenschap. Sommige hoogsensitieve mensen gaan ervan uit dat anderen dezelfde non-verbale signalen zullen herkennen en dat ze zullen merken als hun gevoelens gekwetst zijn door kritiek. Dit kan op meerdere manieren tot uiting komen.
Dichtslaan wanneer je kritiek krijgt
Een HSP-er kan bijvoorbeeld totaal dichtslaan en geen idee hebben hoe te reageren. Een gevolg daarvan is dat hij of zij onzeker zal worden over zijn of haar functioneren. De kritiek heeft dan geen enkele functie gehad, hoe opbouwend of goedbedoeld het ook was. Een andere mogelijke reactie is dat de HSP-er totaal overprikkeld raakt door de kritiek en het onvermogen van de ander om de overprikkeling te zien dat hij of zij niet gepast zal reageren.
Beide uitkomsten hebben een negatief gevolg voor het functioneren van de HSP-er op de werkvloer. Het is daarom voor collega’s en werkgevers belangrijk om goed op de hoogte te zijn wat kritiek kan doen bij een hoogsensitief persoon. Daarnaast is het van belang dat een HSP-er leert om met kritiek om te gaan.
Tips om met kritiek om te gaan
De kans is zeer groot dat een HSP-er nooit echt gewend zal raken aan het krijgen van kritiek. Je kunt jezelf echter wel trainen in het omgaan met kritiek. De volgende tips kunnen je daarbij helpen:
- Als jij je overvallen voelt door feedback of kritiek van een ander, vraag dan een momentje voor jezelf om dit even te laten bezinken. Als HSP-er helpt het wanneer je even alleen kunt zijn om te voelen wat je voelt.
- Sta stil bij wat je raakt. Dit is namelijk jouw verantwoordelijkheid. Van daaruit kun je weer in contact treden met de ander.
- Schiet niet direct in de verdediging. Dit bevordert het gesprek tussen jou en de ander niet.
Actievere neuronen in de hersenen
HSP-ers hebben veel actievere neuronen in de hersenen. Hierdoor hebben ze een groter gevoel voor empathie. Dat kan soms als een last voelen, maar goed kunnen aanvoelen wat een ander voelt of wil kan ook een geschenk zijn.
HSP’ers zijn goede emotionele leiders
De combinatie van het empathisch vermogen en het voelen van een breed scala aan emoties zorgt ervoor dat HSP-ers hele goede emotionele leiders in relaties kunnen zijn. Vaak ziet een hoogsensitief persoon precies wat er aan de hand is en wat iemand voelt of wil, zonder dat ze er zelf van bewust zijn.
Als iemand kritisch tegen je is, verplaats je dan in zijn of haar schoenen en stel de volgende vragen aan jezelf:
- Wat heeft hij of zij nodig?
- Wat zou er aan de hand kunnen zijn?
- Gaat de kritiek echt over mij?
Als je deze vragen stelt aan jezelf, dan zal dit duidelijkheid geven. Hierdoor vermindert de impact van de kritiek. Dit geeft vervolgens de mogelijkheid tot een zinvol gesprek.
Zoeken naar context: het brein van de HSP-er?
Er zit nog een ander aspect aan hoogsensitief zijn: HSP-ers hebben een brein dat beslissingen diepgaand verwerkt voordat er gesproken of gehandeld wordt. De hersenen van een HSP-er nemen niet alleen de kritiek op, maar ook non-verbale signalen van de criticus en zoeken tegelijk naar een context om de situatie te kunnen begrijpen.
De volgende vragen kunnen je helpen om dit allemaal te verwerken:
- Is er een deel van deze kritiek dat waar en nuttig is?
- Ben ik eerder in een dergelijke situatie geweest? Wat werkte en wat niet?
- Wat kan ik hiervan meenemen en in de toekomst toepassen?
Je moet jezelf de tijd gunnen om met kritiek om te leren gaan, je hoeft er niet onmiddellijk op te reageren. Je kunt het voorval en je gedachten opschrijven om een duidelijk beeld te krijgen. Erover praten met iemand die je vertrouwt, helpt ook.
