Hoogbegaafde HSP’ers staan erom bekend dat ze kunnen onderpresteren op de werkvloer. Hoe ga je hier als werkgever en leidinggevende mee om en hoe kun je voorwaarden creëren waardoor de hoogbegaafde wel functioneert? In dit artikel kun je er alles over lezen.

Hoe kun je hoogbegaafdheid herkennen?

Iemand wordt als hoogbegaafd beschouwd als hij of zij een IQ score van meer dan 130 punten heeft. Dit wordt meestal vastgesteld als iemand op school zit, hij of zij toont dan een hogere intelligentie dan andere leerlingen.

Op de werkvloer is het echter lastiger om een hoogbegaafde te herkennen, hoogbegaafde mensen tonen namelijk niet altijd wat ze kunnen en kunnen zelfs onderpresteren.

Als hoogbegaafden echter goed tot hun recht komen op de werkvloer, dan kunnen ze echt visionairs, probleemoplossers en vernieuwers zijn. Ze komen namelijk veel sneller tot een oplossing voor een complex probleem dan ‘normale’ mensen. Hoogbegaafdheid is echter veel meer dan een hoge intelligentie en veel hersencapaciteit.

Hoogbegaafd en HSP

Veel hoogbegaafde mensen herkennen zich ook in de kenmerken van een HSP’er. Sensitieve hoogbegaafden lopen makkelijk vast in hun werk, raken in een burn-out of in een conflict.

De hoge mate van sensitiviteit maakt dat indrukken intenser binnenkomen. Dit heeft invloed op hoe de sensitieve hoogbegaafde de wereld ervaart.

Drie eigenschappen van hoogbegaafde mensen?

Psycholoog Mary-Elaine Jacobsen identificeerde drie eigenschappen die hoogbegaafde HSP’ers delen:

• Intensiteit: hoogbegaafden zijn buitengewoon gefocust, empathisch en ondernemend.
• Complexiteit: ze kunnen snel enorme hoeveelheden informatie verwerken en analyseren.
• Gedrevenheid: ze zijn zeer leergierig, gemotiveerd en betrokken.

Daarnaast zijn nog andere gedragskenmerken bekend die hoogbegaafden vaak vertonen zoals:

• Intens opmerkzaam zijn;
• Visualiseren om een doel te bereiken;
• Een onafhankelijk karakter en rechtlijnig.

Een uitdaging voor de leidinggevende of manager

Voor een leidinggevende of manager kunnen sensitieve en hoogbegaafde mensen een uitdaging vormen. Ze zijn bijvoorbeeld erg gevoelig waardoor ze emotioneel kunnen reageren. Bovendien werken ze liever alleen dan in een groep. Dit kan voor problemen zorgen bij collega’s.

Hoogbegaafden kunnen bovendien sociaal onhandig zijn. Dit kan ervoor zorgen dat hij of zij moeite heeft om aansluiting te vinden op de werkvloer. De gevolgen hiervan zijn dat medewerkers gaan onderpresteren, ze worden eenzaam, depressief en voelen zich onbegrepen.

Hoe ga je met hoogbegaafden om op de werkvloer?

Wil je een goede werkrelatie opbouwen met een hoogbegaafd en sensitief teamlid? De sleutel hiernaar ligt in een goede strategie waarbij gebruikgemaakt wordt van hun capaciteiten. Ze dienen betrokkenheid te voelen en ze moeten worden uitgedaagd.

Het is heel belangrijk om begaafde werknemers te ondersteunen, dit kan echter leiden tot het beschuldigen van het geven van een voorkeursbehandeling. Het is daarom belangrijk om openheid te geven naar eenieder op de werkvloer over hoogbegaafdheid. Dit zorgt voor begrip en bewustwording. Daarnaast is het erg belangrijk om duidelijk te maken aan de hoogbegaafde wat acceptabel gedrag is en wat je van hem of haar verwacht.

6 Tips voor leiding geven aan hoogbegaafden

1. Herken en erken hoogbegaafdheid

Het is belangrijk om hoogbegaafdheid te herkennen en erkennen. Dit is niet alleen van belang voor een leidinggevende, maar ook voor de hoogbegaafde zelf. Hierdoor kun je hem of haar namelijk aanmoedigen om zijn of haar talenten te benutten. Dit zal ervoor zorgen dat ze proactief gaan werken en genieten van hun werk.

2. Let op de valkuilen van hoogbegaafdheid

Hoogbegaafde en hoogsensitieve mensen zijn anders dan ‘normale’ mensen, niet alleen wat intelligentie betreft, maar in hun hele doen en laten. Dat zorgt nog wel eens voor sociaal ongemak bij de hoogbegaafde zelf en onbegrip bij collega’s. Hierdoor kunnen hoogbegaafden bijvoorbeeld gepest worden, of de hoogbegaafde maakt kritische of neerbuigende opmerkingen.

Het is daarom belangrijk om voor openheid en bekendheid te zorgen onder collega’s. Daarnaast kun je hen coachen om juist wel in gesprek te gaan met andere collega’s, hierdoor zullen ze op den duur hun communicatieve vaardigheden verbeteren.

Hoogbegaafden staan erom bekend dat ze meer stress ervaren op de werkvloer, hierdoor ligt een burn-out op de loer. Het is daarom belangrijk om de werkdruk op een hoogbegaafde te beheersen.

3. Een hoogbegaafde moet uitgedaagd worden

Geef de hoogbegaafde taken die uitdagend zijn. Ze raken namelijk snel verveeld als iets ze niet interesseert of als het te veel repetitief is. Maak gebruik van hun sterke punten waardoor ze zich kunnen blijven ontwikkelen.

4. Zorg voor zelfstandigheid

Een hoogbegaafd persoon moet de tijd en ruimte krijgen op de werkvloer om zelf oplossingen te bedenken. Ze zijn niet op hun plek in een werkomgeving waar regels en protocollen erg belangrijk zijn. Geef ze daarom ruimte en vrijheid om hun eigen ideeën te kunnen volgen.

Het blijft natuurlijk belangrijk dat iedere medewerker aan bepaalde doelstellingen voldoet. Het is daarom belangrijk dat je als leidinggevende grenzen aangeeft en wijst op hun verantwoordelijkheid.

5. Een positieve werkomgeving creëren

Hoogbegaafde HSP’ers werken het liefst zelfstandig. Zorg indien mogelijk daarom voor een werkplek waar hij of zij niet gehinderd wordt door andere collega’s. Ze zouden eventueel met een koptelefoon op kunnen werken.

Een hoogbegaafd persoon kan al snel last hebben van faalangst. Dit kan goed functioneren in de weg zitten, ze kunnen gaan onderpresteren. Het is daarom belangrijk om hun gerust te stellen dat fouten maken menselijk is. Leg bijvoorbeeld uit dat het belangrijk is om te leren van fouten en dat ze zichzelf niet moeten straffen als ze een fout hebben gemaakt.

6. Een hoogbegaafde heeft een empathische, maar sterke leidinggevende nodig

Het kan voor sommige leidinggevenden best intimiderend zijn om een hoogbegaafde in hun team te hebben. Het kan ervoor zorgen dat de leidinggevende zich gepasseerd voelt of dat hun positie aangetast wordt. Hoogbegaafden hebben echter niets met autoriteit en hiërarchie.

Het is daarom belangrijk voor een leidinggevende om hun expertise te tonen, dat maakt veel meer indruk bij een hoogbegaafde en zorgt voor respect. Een hoogbegaafde is daarnaast ook erg gevoelig en kan emotioneel reageren. Het is daarom belangrijk om de stijl van leiding geven daarop aan te passen. Breng kritiek met tact en wees een geduldige en rustige leidinggevende.