Als je een hoogsensitief persoon (HSP’er) bent, herken je dit vast: je stapt een kamer binnen en voelt meteen de spanningen tussen mensen. Of je merkt aan kleine signalen dat je vriend verdrietig is, nog voordat hij zelf iets zegt. Je voelt andermans emoties soms net zo sterk als je eigen gevoelens. Dit komt door je sterke empathisch vermogen – een bijzondere eigenschap van HSP’ers. Maar hoe ga je hiermee om zonder overbelast te raken? In dit blog krijg je praktische tips.
Waarom voel je andermans emoties zo sterk?
Als HSP’er heb je een gevoeliger zenuwstelsel. Je brein werkt anders. Waar anderen vage indrukken opvangen, vang jij haarscherpe emotionele signalen op. Een lichte frons, een subtiele verandering in stemgeluid, een bijna onzichtbare spanning in iemands schouders – voor jou zijn dit geen kleine details, maar levendige emotionele beelden.
Je voelt niet alleen mee met de ander, je voelt alsof het jouw eigen emoties zijn.
Je brein heeft speciale delen die je helpen om andermans emoties te voelen. Laat me uitleggen hoe dit werkt:
Spiegelneuronen werken harder
In je hersenen zitten speciale cellen die we ‘spiegelneuronen’ noemen. Deze cellen worden actief wanneer je iemand anders ziet doen of voelen. Als je iemand ziet lachen, worden dezelfde cellen in je brein actief alsof jij zelf lacht.
Bij jou als HSP’er werken deze spiegelneuronen extra hard. Het is alsof je een extra sterke spiegel hebt die alle emoties van anderen weerkaatst naar jezelf.
Je emotiecentrum is gevoeliger
In je brein zit een deel dat we de ‘amygdala’ noemen. Dit is je emotiecentrum. Het reageert op emotionele situaties en bereidt je lichaam voor op actie.
Jouw amygdala reageert sterker op emoties van anderen dan bij de meeste mensen. Als iemand bang of verdrietig is, reageert jouw emotiecentrum alsof jij zelf bang of verdrietig bent.
Je zenuwstelsel staat op scherp
Je hele zenuwstelsel (alle zenuwen in je lichaam) is gevoeliger afgesteld. Het is als een radio die harder staat dan bij andere mensen. Hierdoor vang je meer signalen op en voel je ze sterker.
Dit verklaart waarom jij als HSP’er emoties van anderen zo sterk voelt. Het is een biologisch verschil in hoe je brein en lichaam werken. Je bent niet gek of te gevoelig – je hersenen zijn gewoon anders gebouwd!
Wat zijn de gevolgen van de ander goed aanvoelen?
Als HSP’er heeft het goed aanvoelen van anderen zowel positieve als negatieve consequenties:
Positieve gevolgen
Sterke verbindingen
Je bouwt vaak diepere relaties op. Omdat je goed aanvoelt wat anderen nodig hebben, voelen mensen zich begrepen en veilig bij je.
Natuurlijk helper zijn
Je weet vaak intuïtief wat iemand nodig heeft. Hierdoor ben je een goede vriend, partner of collega die anderen kan ondersteunen.
Conflicten voorkomen
Je voelt spanningen vroeg aan en kunt vaak ingrijpen voordat er echte problemen ontstaan.
Creativiteit en inzicht
Je begrijpt de menselijke ervaring beter, wat kan leiden tot meer creativiteit en wijsheid.
Tegen vraagstukken aanlopen
Emotionele overbelasting
Je kunt overprikkeld raken door alle emoties die je oppikt, vooral in drukke ruimtes of bij intense emoties.
Grensvervaging
Het kan moeilijk zijn om te weten welke emoties van jou zijn en welke van anderen. Dit kan leiden tot verwarring over je eigen gevoelens.
Moeite met ‘nee’ zeggen
Omdat je zo goed aanvoelt wat anderen willen, kan het lastig zijn om grenzen te stellen en aan jezelf te denken.
Emotionele uitputting
Als je veel tijd doorbrengt met anderen, vooral mensen die het moeilijk hebben, kun je uitgeput raken door alle emoties die je absorbeert.
Overweldigende omgevingen
Plekken met veel mensen (zoals winkelcentra of feestjes) kunnen extra vermoeiend zijn omdat je alle emotionele signalen oppikt.
Vermijdingsgedrag
Je kunt situaties gaan vermijden waar je weet dat er sterke of negatieve emoties zijn, wat je sociale leven kan beperken.
Je gave om anderen goed aan te voelen is waardevol, maar je moet leren om het in balans te houden met zelfzorg en gezonde grenzen. Dan kan het een echte kracht worden in plaats van een belasting.
Tips om hier beter mee om te gaan
Als je het als HSP’er uitdagend vindt om de scheidslijn tussen jouw eigen energie en de energie van de ander goed te bewaken dan heb ik een aantal praktische tips voor je.
Voor emotionele overbelasting
- Plan rustmomenten in je dag: Plan bewust 10-15 minuten alleen-tijd in tussen sociale activiteiten.
- Creëer een ‘uitlaatklep-routine’: Ontwikkel vaste gewoontes om emoties los te laten, zoals een wandeling, tekenen of muziek luisteren.
- Let op je energieniveau: Houd bij wanneer je energie daalt en neem dan een pauze voordat je helemaal leeg bent.
Voor grensvervaging
- Doe de ‘van wie is dit?’-check: Vraag jezelf: “Voelde ik dit al voordat ik deze persoon ontmoette?” Als het antwoord nee is, is het waarschijnlijk niet jouw emotie.
- Gebruik grondingstechnieken: Focus op je voeten op de grond of tel vijf dingen die je kunt zien, om terug te komen bij jezelf.
Voor moeite met ‘nee’ zeggen
- Bereid standaardzinnen voor: Oefen met zinnen zoals: “Ik denk er even over na en laat het je weten” of “Dat past nu niet in mijn planning”.
- Begin met kleine weigeringen: Oefen met ‘nee’ zeggen bij kleine, niet zo belangrijke verzoeken.
- Bedenk dat ‘nee’ tegen iets anders ‘ja’ tegen jezelf is: Als je een verzoek afwijst, kies je voor je eigen energie.
Voor emotionele uitputting
- Plan ‘HSP-hersteldagen’: Reserveer regelmatig een dag voor jezelf om bij te tanken, zonder sociale verplichtingen.
- Beperk tijd met ‘energievreters’: Wees bewust van welke mensen of situaties veel energie kosten en beperk de tijd die je daaraan besteedt.
- Zorg voor een rustige thuisbasis: Maak je huis tot een prikkelarm toevluchtsoord waar je kunt opladen.
Voor overweldigende omgevingen
- Ga voorbereid naar drukke plekken: Neem oordopjes mee, kies rustige tijdstippen en plan een maximumtijd die je blijft.
- Gebruik de ‘pauzeknop’: Zoek regelmatig een rustige plek op, zoals het toilet of buiten, om even bij te komen.
- Reis slim: Vermijd de spits, kies rustige routes en neem zo nodig je eigen vervoer.
Kortom
Als HSP’er is jouw vermogen om emoties van anderen haarfijn aan te voelen een bijzondere gave. Het stelt je in staat om op een diepere laag te verbinden met anderen, een steunpilaar te zijn voor anderen en de wereld op een intense en betekenisvolle manier te ervaren. Maar deze gevoeligheid kan ook overweldigend zijn als je geen duidelijke grenzen stelt en niet goed voor jezelf zorgt.
Door bewust om te gaan met emotionele prikkels, tijd in te plannen voor rust en herstel, en technieken te gebruiken om jezelf te gronden, kun je leren om jouw gevoeligheid in balans te brengen.
