Raak jij regelmatig overprikkeld op het werk? Het kan zijn dat je zelf niet eens weet dat je overprikkeld bent. Als je er onbekend mee bent dan kun je het ook niet herkennen bij jezelf. Je zult het echter wel merken, je zal namelijk bepaalde klachten ervaren die je functioneren in de weg zitten.
In dit blog kun je lezen wat overprikkeling op het werk precies is, wat de klachten zijn, de oorzaken ervan en hoe ermee om kunt gaan.
Wat is overprikkeling in relatie tot werk?
Overprikkeling is een soort zintuigelijke overbelasting. Dit gebeurt wanneer je zintuigen eenvoudig weg volledig overladen zijn met informatie. Hierdoor kan het moeilijk worden, of vaak zo goed als onmogelijk, om informatie die je ontvangt gedeeltelijk of in zijn geheel te kunnen verwerken.
Overprikkeling kan daarom lastig zijn op het werk. Wanneer je geen informatie meer kunt verwerken, dan kun je ook niet meer goed functioneren voor een bepaalde periode. Hier bestaat vaak onbegrip voor vanuit collega’s en leidinggevenden, dit verergert het probleem alleen maar.
Helaas komt overprikkeling juist vaak voor op het werk. Dat komt omdat personen die regelmatig last hebben van overprikkeling niet in hun eigen vertrouwde en rustige omgeving zijn. Voor hun gevoel moeten zij zich aanpassen aan hun werkomgeving, met het gevolg dat overprikkeling snel plaats vindt.
Wat zijn de oorzaken van overprikkeling op het werk?
In een werkomgeving kunnen veel factoren ervoor zorgen dat iemand overprikkeld raakt. Oorzaken zijn bijvoorbeeld:
- harde geluiden, zoals gelach vanuit de koffieruimte, een ramenwasser of schoonmaker die je stoort tijdens het werk,
- slechte of juist teveel verlichting,
- een collega die je continu stoort,
- collega’s die je niet begrijpen waardoor je werk uit handen neemt,
- kritiek ontvangen,
- veel telefoontjes,
- te lang achter een beeldscherm zitten,
- te lang hetzelfde eentonige werk doen,
- enzovoort.
Welke klachten ervaar je als je overprikkeld bent
Overprikkeling kan in vele vormen voorkomen en kan variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de persoon, de duur van de blootstelling of zelfs het type blootstelling. Er bestaat dus geen standaard overprikkeling, maar er zijn wel overeenkomstige tekenen die een overprikkeling aan kunnen duiden.
Heb je last van de volgende klachten, dan ben je mogelijk overprikkeld:
- Je kunt geen harde geluiden, sterke geuren, licht of andere zintuigelijke indrukken meer verdragen. Als er bijvoorbeeld een autoalarm of sirene afgaat, dan spring je op en bedek je onmiddellijk je oren;
- Je kunt je niet meer focussen op je werk;
- Je voelt je overweldigd, prikkelbaar en nerveus;
- Je voelt je ongemakkelijk in je omgeving;
- Je bent extreem gevoelig voor kleding of bepaalde texturen.
Op den duur kun je ernstigere klachten krijgen zoals:
- Angstgevoelens die zich uiten door rusteloosheid, zorgen maken, negatieve gedachten hebben en paniekaanvallen;
- Slaapproblemen;
- Problemen met je spijsvertering, hartkloppingen en duizeligheid.
Herken je één of meerdere van deze klachten bij jezelf? Dan is de kans groot dat je een hoogsensitief persoon bent, of te wel een HSP-er.
Wat is HSP?
HSP staat voor Highly Sensitive Person, of te wel een hoogsensitief persoon. HSP is geen stoornis of ziekte, maar een persoonlijkheidskenmerk. Een HSP-er is dus geboren met een zenuwstelsel dat gevoelig is dan bij andere mensen. Indrukken en prikkels komen daardoor intensiever binnen. Je kunt dan denken aan licht, geluiden en geuren, maar ook aan emoties en stemmingen van andere mensen.
Als je last hebt van overprikkeling op het werk, dan zou het heel goed kunnen dat je hooggevoelig bent.
Dit zijn een aantal kenmerken die hoogsensitieve mensen hebben, misschien herken je jezelf hierin:
- Je kan niet goed tegen fel licht, een sterke geur, luide muziek of bepaalde stoffen;
- Als je veel tegelijk moet doen in korte tijd dan raak je overweldigd of nerveus;
- Je vermijdt geweld in films en series;
- Je deelt je dagen graag in om drukte te voorkomen;
- Gevoelens en emoties van anderen kunnen je uitputten;
- Je schrikt makkelijk;
- Tijdens of na drukke dagen trek je graag jezelf terug in een donkere en rustige kamer;
- Je wordt geagiteerd als je hongerig bent.
Dit zijn slechts enkele kenmerken van HSP-ers, er zijn er nog veel meer.
Hoe kun je als HSP-er omgaan met overprikkeling?
Een HSP-er raakt snel overprikkeld, het is daarom belangrijk om met de overprikkeling om te kunnen gaan of het liever zelfs vermijden. Hoe ga hiermee om in je werksituatie? De volgende tips kunnen je helpen:
- Ga een gesprek aan met je leidinggevende. Vertel over je klachten en over het feit dat je een hoogsensitief persoon bent. Als je veel werk achter een computer doet, beperk dan de schermtijd zoveel mogelijk. Dwing jezelf om een bepaalde tijd te werken, bijvoorbeeld een half uur, las daarna een korte break in en ga dan weg achter je computer. Doe je veel eentonig en herhalend werk dat je uitput? Dan is herplaatsing misschien een optie.
- Een fijne, veilige en rustige werkplek is heel belangrijk voor jou. Overleg met je leidinggevende of je een eigen plek kunt krijgen, afgescheiden van collega’s.
- Is dit niet mogelijk? Dan zou je een hoofdtelefoon met noisereduction op kunnen zetten. Zet je eigen playlist op en je kunt je veel beter afsluiten. Geluid kan overweldigend zijn, maar als het persoonlijk en vertrouwd is, dan kalmeert het juist.
- Stel duidelijke grenzen en hou je hieraan. Hoe lang je werkt, wanneer je pauzes neemt, het werk dat je voor anderen doet, hoeveel rust je neemt enzovoort. Richt je werk in zoals het voor jou als HSP-er handig is.
Gerelateerde blogs
Misschien kan ik je met deze blogs ook helpen:
