Neem jij gemakkelijk te veel hooi op je vork? Heb jij het gevoel dat je altijd alles op moet lossen? Ben jij iemand die altijd voor anderen klaar staat, ook al gaat dit ten koste van jezelf? De kans is groot dat jij een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt.

Dat jij je verantwoordelijk voelt, is een mooie eigenschap, maar als je verantwoordelijkheidsgevoel te groot is en het ten koste gaat van jezelf, dan kan dit op de lange termijn leiden tot klachten als burn-out en stress. Veel HSP‘ers hebben een te groot verantwoordelijkheidsgevoel.

Maar wat is nu precies het verschil tussen gezonde en ongezonde verantwoordelijkheid en hoe kun je ervoor zorgen dat je hier een balans in vindt? In dit blog vertel ik je er alles over.

Wat is het verschil tussen gezonde en ongezonde verantwoordelijkheid?

Gezonde verantwoordelijkheid houdt in dat je in staat bent om voor jezelf te denken en beslissingen te nemen. Je regelt de dingen die nodig zijn en je neemt de verantwoordelijkheid voor je eigen emoties en gevoelens.

Sla je door in je verantwoordelijkheidsgevoel, dan kan dit nadelige gevolgen hebben. Een ongezond verantwoordelijkheidsgevoel houdt bijvoorbeeld in dat:

• Je de verantwoording voor je hele omgeving op je schouders neemt;
• Je de neiging hebt om op je werk alles op te lossen (ook de problemen van anderen);
• Je alleen maar bezig bent om het andere mensen naar de zin te maken;
• Je continu sorry zegt voor dingen;
• Je vaak ‘ja’ zegt, terwijl het je eigenlijk niet past;
• Je het gevoel hebt dat je geen ‘nee’ kunt zeggen, omdat je anderen niet teleur wilt stellen;
• Je hierdoor teveel hooi op je vork neemt;
• Je dingen je persoonlijk aantrekt, omdat je altijd het gevoel hebt dat het aan jou ligt.

Angst voor afwijzing

Veel HSP ‘ers herkennen zich in de angst om afgewezen te worden, ook wel Rejection Sensitivity genoemd. Een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben kan hier een dekmantel voor zijn. Als je altijd maar de aandacht op een ander richt en de verantwoordelijkheid voor een ander op je neemt, hoop je te voorkomen dat je wordt afgewezen. Op den duur gaat dit ten koste van jezelf.

Last van extreme schuldgevoelens

Veel HSP ‘ers hebben vaak last van een extreem schuldgevoel. Omdat een HSP ‘er een intense manier van voelen heeft, kan dit schuldgevoel erg ingewikkeld zijn. Heb je iets verkeerd gedaan en voel je je hier schuldig over, dan kan dit voelen alsof de hele wereld vergaat. Dit gevoel staat vaak niet in verhouding tot de werkelijke situatie.

Controledwang

Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel valt vaak samen met de neiging om alles te willen controleren. Ben je als kind opgegroeid in een onveilige omgeving, dan heb je jezelf een mechanisme aangeleerd om grip te houden op de wereld. Als jij alle verantwoordelijkheid draagt, dan weet je in elk geval wat er gebeurt.

Dit is niet zo gek, want de onvoorspelbaarheid die je voelde als kind was voor jou veel zwaarder. Het is alleen wel belangrijk om dit mechanisme nu lost te laten.

Wat zijn de gevolgen van een te groot verantwoordelijkheidsgevoel?

Voel jij je altijd overal verantwoordelijk voor? Dan kan dit op termijn vervelende gevolgen hebben:

• Je krijgt last van fysieke klachten, omdat je altijd over je eigen grenzen heen gaat;
• Je ervaart veel stress, omdat je altijd ‘aan’ staat;
• Je krijgt last van mentale klachten; je voelt je vaak somber, down of depressief;
• Je slaapt slecht; in je hoofd ben je voortdurend bezig om alles in goede banen te leiden.

Hoe doorbreek je het patroon van een te groot verantwoordelijkheidsgevoel?

Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel is niet goed voor jou, maar ook niet voor de ander. Jij gaat continu over je eigen grenzen heen en de ander krijgt niet de ruimte om met eigen oplossingen te komen. Daarnaast kan het voor anderen ook erg beklemmend voelen als jij overal verantwoordelijkheid voor neemt.

Wil je het patroon van een te groot verantwoordelijkheidsgevoel doorbreken, dan is het belangrijk dat je je realiseert dat jij niet overal verantwoordelijk voor bent. De ander heeft net zo goed als jij verantwoordelijkheid.

Conclusie

Veel HSP’er worstelen met een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Dat is ingewikkeld, want het betekent dat jij dingen op gaat lossen die niet van jou zijn. Dit levert in je werk en in de thuissituatie problemen. Je overvraagt jezelf en gaat over je grenzen. Door inzicht te krijgen in je gedrag, ga je zien wat je doet en waarom je dat doet. Je leert onderscheid te maken tussen waar jouw verantwoordelijkheid ligt en waar die van de ander ligt.