Regelmatig spreek ik leidinggevenden die ermee worstelen dat een medewerker zich langdurig ziek gemeld heeft en dat ze dit helemaal niet hebben zien aankomen. “Het leek zo goed te gaan, vorige week hebben we nog een evaluatiegesprek gevoerd, toen was er nog niets aan de hand. Deze week krijg ik plotsklaps een ziekmelding en is mijn medewerker totaal niet meer aanspreekbaar”.

Schuldgevoel

Leidinggevenden voelen zich vervolgens ook nog eens schuldig. “Welke signalen had ik moeten zien en wat heb ik gemist?” krijg ik dan vaak als vraag. “Hoe kan het dat iemand zich plotsklaps ziek meldt?” Die vraag beantwoord ik dan als volgt:

• Voel je niet schuldig, je hebt zeker signalen gemist, dat is een les voor de volgende keer, maar het is soms ook erg lastig te onderkennen, ook voor de medewerker zelf;
• Signalen die je wel had kunnen zien: de laatste periode meer mopperig dan voorheen, regelmatig te laat komen, moeilijk het werk af kunnen krijgen, veel werkuren maken, perfectionistischer worden, afspraken vergeten, slechter slapen, slechte uiterlijke verzorging.

Wat maakt het herkennen zo lastig?

Wat maakt het dat dit zo lastig te herkennen is bij je medewerker? Wat maakt dat de ziekmelding je overvalt?

• Een burn-out is niet iets wat van vandaag op morgen ontstaat. Het is iets dat al langere tijd aan het ontstaan is.
• De verandering bij de medewerker is al minstens een half jaar aan de gang, dit kan al zo lang zijn, dat je de verandering niet eens meer opmerkt; Je zit dan al in de acceptatiefase. Iemand is dan in jouw ogen altijd al zo geweest en het hoort nu eenmaal bij deze persoon hoor ik vaak zeggen;
• De medewerker kan zich naar buiten toe aardig goed houden, de overlevingsstand aanzetten en alleen thuis het masker laten vallen. Vervolgens ondernam deze medewerker onvoldoende acties om te herstellen van de stress van alle dag en komt hij of zij steeds verder af, van zijn of haar normale energiepeil.
• De chronische stressconditie van de medewerker is geboren. Als oplossing van de vermoeidheid, gaat het stresssysteem harder werken, om het lichaam van de nodige energie te voorzien. Deze compensatoire stressreactie ervaren mensen meestal niet als stress, maar als “Ik was moe en voel me nu energiek”.
• Het stresssysteem raakt overbelast, trapt op de noodrem, schakelt fysieke functies uit (waaronder je brein) en de burn-out ontstaat: een ontregelt stresssysteem.

Samenvattend

Een medewerker die met een burn-out uitvalt, heeft dus een langdurige periode een overbelasting en/of negatieve stress gehad en hersteld fysiek onvoldoende en gaat steeds meer achteruit. Heeft alle stresssignalen genegeerd omdat het lichaam reageert door het stressysteem harder te laten werken zodat het niet als stress ervaren wordt, maar als “ik was moe en voel nu energiek”. Dit gaat door totdat het lichaam op de noodrem trapt bij een totaal ontregeld stresssysteem waardoor je fysieke lichaam en je brein ook is ontregelt.

Als je als leidinggevende de signalen van o.a. mopperen, slecht slapen, slechte uiterlijke verzorging etc niet herkent of in verband brengt met een dreigende burn-out zul je dit dus moeilijk herkennen en blijft het je overkomen dat een medewerker zich plotsklaps ziekmeldt.

Herstel

Na een ziekmelding moet je als leidinggevende je werknemer begeleiden in de re-integratie. Enkele tips:

• Heb kennis van zaken en daardoor begrip. Houd rekening met een ontregelt brein
• Maak duidelijke afspraken met elkaar over contact houden en bevestig dit nog eens schriftelijk. Dat geeft rust voor de medewerker.
• De medewerker zal, om te kunnen komen tot herstel, vooral eerst fysiek moeten bijkomen voordat er ook mentaal naar de oorzaak van de problemen op zoek gegaan kan worden. Het heeft dus geen zin om iemand die burn-out is te activeren om aan het werk te gaan als er nog geen fysiek herstel heeft plaatsgevonden. Schakel de bedrijfsarts hierbij in voor advies;
• Weer goed kunnen slapen en zonder tijdsdruk leuke activiteiten kunnen oppakken is een manier om weer te komen tot herstel. Sowieso is het hebben van een goede nachtrust en voldoende andere herstelmomenten een voorwaarde om normaliter te herstellen van de stress van alle dag.
• Als er weer wat herstel is, is het ook goed om te bekijken welke patronen en overtuigingen aan de grondslag liggen van de burn-out. Wat mag voortaan anders gaan? Vaak is de medewerker ook zijn of haar zelfvertrouwen verloren en dit heeft weerslag op de re-integratie. Ook niet onbelangrijk is het terugvinden van zingeving: “waar vind ik mijn zingeving weer in?”. Voor een snellere terugkeer kun je mij als loopbaan- en vitaliteitscoach uiteraard inschakelen.

Sparren?

Wil je als leidinggevende hierover met mij sparren? Heb je een medewerker die ondersteuning nodig heeft om terug te keren in het eigen werk? Heb je een medewerker die langer dan een jaar ziek is en het 2^e spoor moet ingaan? Of ben jij zelf een medewerker die er weer aan toe is om te re-integreren en kun je hierbij ondersteuning gebruiken om te komen tot duurzaam herstel?